Venüs’ün Doğuşu (La Naissance de Vénus)

Sandro Botticelli’nin (1446-1510) Venüs’ün Doğuşu adlı bu tablosu Yunan mitolojisinde Afrodit, Roma mitolojisinde ise Venüs olarak bilinen güzellik ve aşk tanrıçasının doğuşunu resmediyor. Deniz köpüğünden doğan Venüs bir midye kabuğu üzerinde Kıbrıs’ın güney batısındaki Baf (Paphos) kıyılarına çıkmıştır. Midye kabuğunu, resmin sol tarafında görülen Zefirus’un nefesiyle kıyıya taşıdığı görülüyor. Zefirus Yunan mitolojisinde baharı simgeleyen tatlı ve hafif batı rüzgarının tanrısıdır.

Zefirus’a sarılı duran yarı-çıplak kadın ise sonradan Flora’ya dönüşecek olan Chloris’tir. Çiçek tanrıçasıdır ve baharın simgesidir. Zefirus bir peri kızı olan Chloris’i kaçırmış ve sonradan da onunla evlenmiştir.

Zefirus ve Chloris’in etrafında güllerin uçuştuğu görülüyor. Bunlar, Zefirus ve Chloris’in baharı simgelediğini görsel olarak vurgulamaktadır.

Kıyıya adım atmak üzere olan Venüs’ün sağ tarafında görülen bir Hora ise, Venüs’ün üzerine çiçek desenli bir pelerin örtmek için ona doğru uzanıyor. Yunan mitolojisinde, Zeus’un kızları olan Hora’lar mevsim tanrıçalarıdır. Klasik sanatta Hora’lar geleneksel olarak üç güzel genç kadın olarak resmedilir. Bu tanrıçalar bazen, mevsimsel bereketle bağıntılarını simgelemek üzere bitkiler ve çiçeklerle gösterilirlerdi. Bu resimde de Hora’nın üzerindeki giysideki çiçek desenleri ve göğüs kısmına sarılı gül dalları Hora’nın baharla ilişkisine bir gönderme yapıyor.

Bu şekilde bakıldığında resim Venüs’ün doğuşunu resmetmekle birlikte asıl olarak baharın gelişine vurgu yapıyor ve bu anlamda da Boticelli’nin Primavera (Bahar) adlı resmiyle bir seri oluşturuyor.

Künye: Sandro Botticelli (1446-1510), Venüs’ün Doğuşu, erken Rönesans dönemi, 1482, ahşap üzerine tempera, 172.5 x 278.5 cm, Galleria degli Uffizi, Floransa, İtalya.

Tablonun tarihi

Bu büyük resim muhtemelen, tıpkı İlkbahar gibi, Lorenzo di Pierfrancesco de’ Medici’ye ait Villa di Castello için 1482’de ya da belki daha önce çizildi. Ancak bazı araştırmacılara göre, Lorenzo için çizilen ve Giorgio Vasari’nin de sözünü ettiği Venüs tablosu, artık mevcut olmayan başka bir resimdir. Kimi kaynaklarda resmi Muhteşem Lorenzo’nun sipariş ettiği belirtilir. Bazı uzmanlara göre bu tablo, Giuliano di Piero de’ Medici’nin Simonetta Vespucci’ye olan aşkının anısına çizilmiştir. Vespucci, deniz kenarında yer alan ve o bölgedeki inanışa göre Venüs’ün doğduğu yer olan Portovenere adındaki bir kasabada yaşıyordu. Botticelli de aslında eskiden, de’ Medici’nin metresi olan Vespucci’ye aşıktı. Hatta genel inanışa göre Vespucci, bu resim ve İlkbahar da dahil olmak üzere, ressamın birçok resmindeki kadın figürleri için modellik yapmıştı.

Roma Katolik geleneğine uygun sanat eserlerinni üretildiği bir zamanda ve yerde çizilmiş olan tablonun teması açıkça pagan etkileri gösteriyordu. Ressamın pagan etkisine sahip birçok başka eserininGirolamo Savonarola tarafından yaktırılmış olmasına rağmen bu resim ortadan kaldırılmadı. Bunda Botticelli’nin Lorenzo de’ Medici ile olan yakın dostluğu sebebiyle kilisenin bu eseri sapkın ilan etmemesi rol oynadı.

İçerik

Yunan mitolojisinde Kronus, babası Uranüs’ü hadım edip cinsel organını denize atar. Sonuçta deniz döllenmiş olur ve Venüs denizden doğar. Venüs bu tabloda, bir denizkabuğu üzerinde denizden yükselip, sol taraftaki iki rüzgar tarafından kıyıya doğru sürüklenmiş şekilde betimlenir. Tabloya ilham veren antik dönem eserlerinde denizkabuğu, vulvayı simgeler. Çıplak olarak betimlenen Venüs’ün yanında, mevsim tanrıçaları olan Horae’den biri bulunur ve elindeki çiçekli pelerin ile tanrıçanın üzerini örtmeye çalışır. Ayrıca rüzgarlar Venüs’ün üzerine, ortası altın renginde güller dökmektedir.

Venüs’ün anatomisi ve çeşitli ikincil detaylar, o dönemde Leonardo ya da Rafael’in eserlerinde görülen katı klasik gerçekçiliği yansıtmaz. Bunun en belirgin örnekleri, tanrıçanın imkânsız uzunluktaki boynu ve sol omzundaki anatomik olarak mümkün olmayan açıdır. Kimilerine göre bu eser, maniyerizmi öncelemektedir.

Klasik dönemden ilham 

Tabloda Ovid’in Metamorfozlar ve Fasti eserlerinin etkisi görülür. Ayrıca bu tablo Botticelli’nin, Büyük Plinius, Tarentumlu Leonidas, Sidonlu Antipater, Archias ve 2. yüzyıl tarihçisi Lukianos’un, uzun süre önce ortadan kaybolmuş Antik Yunan şaheserlerini tarif ettikleri eserlerinden yola çıkarak çizdiği bir resim serisinin parçasıdır. Örneğin bu yazarlar Apelles’in Venus Anadyomene isimli eserinden bahsederler. Anadyomene, “denizden yükselen” anlamına gelir ve 19. yüzyılda Venüs’ün Doğuşu ismi kullanılmaya başlaya kadar Botticelli’nin tablosu da bu adla anılmıştır.

Tabloda Venüs’ün duruşu, Praxiteles’in Knidos Venüsü heykelinin yanı sıra, Praxiteles ekolünü takip eden biri tarafından yapılan bir başka bronz Venüs heykelinin M.Ö. 1. yüzyıldan kalma mermer kopyası olan Medici Venüsü‘nü de andırır.

Venüs’ün Doğuşu (Bouguereau)

Venüs’ün Doğuşu (Fransızca orijinal ismi: La Naissance de Vénus), Fransız ressam William-Adolphe Bouguereau tarafından 1879’da yapılmış, şu anda Paris’teki Orsay Müzesi’nde sergilenen tablo. Fransız akademik sanatının önemli örneklerinden biri olan eser, sanatçısının en ünlü tablosu kabul edilir.

Bouguereau, Romalı aşk ve güzellik tanrıçası Venüs’ün Kıbrıs adasındaki Baf kentinin denizinde olgun bir kadına dönüşmesini betimlerken Sandro Botticelli’nin aynı isimli eserinden, Raffaello Santi’nin Galatea’nın Zaferi‘nden ve Jean Auguste Dominique Ingres’nin Venüs Anadyomène‘ninden esinlendi.

Açıklama

Bouguereau, tablosunu 1879 yılındaki Paris Salonu’nda sergilemek için yaptı. Sergilendiğinde büyük başarı kazanan Venüs’ün Doğuşu, o yılın “Grand Prix de Rome” ödülünü kazandı ve Musée du Luxembourg tarafından satın alındı. Eser şu anda Paris’teki Orsay Müzesi’nin koleksiyonundadır.

Resmin merkezinde uzun, dalgalı saçları ve kusursuz porselen teniyle Venüs, bir istiridye kabuğunun içinde ayaktadır. Çevresini bebek melekler, su perileri ve triton figürleri sarmıştır. Bouguereau’nun Venüs’ünün pozu tıpkı Botticelli’ninki gibi asimetriktir. Fakat, Botticelli’nin Venüs’ü elleriyle kasıklarını ve göğüslerini kapatırken Bouguereau’nunkinin elleri saçlarındadır. Venüs’ün bu şekilde yorumlanışı ona erotik bir hava katar. Venüs’ün kollarını gerinircesine kaldırmış, sakin bir şekilde aşağıya bakan pozu dönemin en başarılı nü ressamlarından kabul edilen Ingres’ın Venüs’ün anımsatır.

Tablonun modeli, 1861 yılında erkek arkadaşıyla Paris’te tatil yaparken ressama poz veren Marie Georgine’dir. Bouguereau, sonraki yıllarda hem bu tatil sırasında çizdiklerinden hem de genç çifti çektiği fotoğraflardan yararlandı. Marie, ressam Léon Bonnat’a da poz vermişti.

Sanatçı William-Adolphe Bouguereau, Yıl 1879, Tür Tuval üzerine yağlıboya, Boyutlar 300 cm × 218 cm (120 in × 86 in), Konum Musée d’Orsay, Paris

Venüs’ün Doğuşu (Cabanel)

Venüs’ün Doğuşu (Fransızca: Naissance de Venus), Fransız ressam Alexandre Cabanel tarafından 1863’te yapılmış, şu anda Paris’teki Orsay Müzesi’nde sergilenen tablo. Ressamın, 1875’te yaptığı daha küçük bir kopyası New York’taki Metropolitan Museum of Art’tadır.

1863’teki Paris Salonu’nda gösterilen ve büyük bir başarı kazanan tablo sergiden hemen sonra III. Napolyon tarafından kişisel koleksiyonuna katılması amacıyla satın alındı. Aynı yıl Cabanel, Güzel Sanatlar Okulu’na profesör olarak atandı.

Cabanel’in tarihselliğin arkasına sakladığı erotik hayal gücü, toplum yüksek tabakaları tarafından takdirle karşılandı. Ressam, izlenimcilerin özellikle deÉdouard Manet’nin karşıtı olarak kabul gördü. Manet’nin aynı yıl çizdiği Olympia’daki kadın figürü çıplaklığın tüm vahşiliğini ortaya çıkarırken, Venüs’ün Doğuşu’ndaki çıplak pürüzsü ve düzgündü. Bu sebeple de akademik kurallara tamamen uygundu.

Sanatçı Alexandre Cabanel, Yıl 1875, Tür Tuval üzerine yağlıboya, Boyutlar 106 cm × 182,6 cm (42 in × 719 in), Konum Metropolitan Museum of Art, New York