Simin Beh’bahāni (Farsça:سیمین بهبهانی) (Doğum:20 Haziran 1927 – Ölüm:19 Ağustos 2014 İran/Tahran), İran’lı şair Füruğ Ferruhzad’ın, dönem ve şiir arkadaşı olan Tahran’lı Simin Beh’bahāni İran’da çağdaş şiirin modern en önemli isimlerinden biriydi. İran’ın ulusal şairi olarak kabul edilen Beh’bahāni İranlılar için bir sembol haline dönüşmüştü. Fars edebiyatı, çağdaş Fars şairleri ve halk arasında ‘Gazel divâsı/banusu’ olarak anılan şair seçkin şiirleriyle ve aldığı bir çok ödülle tanınıyor. (İranlı Yazarlar Birliği ve aday Nobel Edebiyat Ödülü 1999 ve 2002)
On iki yaşında şiir yazmaya başlayan şairin on dört yaşındayken ilk şiiri yayınlanmıştı. İran ve Fars şiirinde yaptığı devrimlerin ve uzun soluklu bir şiir hayatının ardından bugün Simin Beh’bahāni’yi sessiz, sakin son yolculuğuna uğurluyoruz. İran Kitap Haber Ajansının (IBNA) aktardığı bilgilere göre bir süredir solunum yetmezliği ve kalp rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede bugün hayata veda etti. Şiirlerinde sıklıkla halkının ve ülkesinin acılarını dile getirdiğini düşündüren şair aynı zamanda şairliğinin dışında, Füruğ Ferruhzad ile benzer düşünce ve inançlara sahip olduğu, aynı zamanda gazetecilik, çevirmenlik ve kadın hakları savunuculuğu da yaptığı biliniyor. Demokratik ileri görüşlü düşünceye sahip olan şair, Demokrat Parti (Hizb-e Demokrat) ve Yurtsever Kadınlar Derneği üyesiydi.
Son yıllarda Iran devletiyle başı dertte olan şair, sınır dışı edilmişti. 8 Mart dünya kadınlar günü konuşmacısı olarak Paris’e giderken Tahran havalimanında Iran devleti’nin emriyle polis tarafından tutuklanarak bütün gece sorguya çekildikten sınır dışı edildi. Sanki şair son yıllarını sürgünde yaşamıştı..
“yeniden kuracağım seni ey vatan!
gerekirse canımın kiliyle
tavanına sütun yapacağım
gerekirse kendi kemiklerimle
koklayacağım sendeki çiçeği yeniden
genç kuşağının arzusuyla
yıkıyacağım yeniden yüzündeki kanı
sel gibi akan gözyaşlarımla”دوباره می سازمت وطن
اگرچه با خشت جان خویش
ستون به سقف تو می زنم
اگر چه با استخوان خویش
دوباره می بویم از تو گل
به میل نسل جوان تو
دوباره می شویم از تو خون
به سیل اشک روان خویشسیمین بهبهانی-غزل بانوی ایران
Simin Behbahani Hayata Veda Etti
19 Ağustos 2014 / 13:28
İran’ın en ünlü çağdaş şairlerinden olan Simin Behbahani, hastanede geçirdiği kısa dönem ardından bu sabah
(19 Agustos) saat 03:00’te hayata veda etti. İran Kitap Haber Ajansı (İBNA) – Behbahani iki hafta önce solunum ve kalp rahatsızlığı nedeni ile hastaneye yatırılmıştır. Doktorlar ne kadar iyi gittiğini söylese de, bu sabah (salı günü 19 Ağustos), hayata gözlerini yumdu.
Hayatın son günlerinde İran Kültür ve İslami İrşad bakanı’nın kültür işlerinden sorumlu yardımcısı Seyyid Abbas Salehi, Behnahani’yi hastanede ziyaret etmiş ve ailesine iyi dileklerini iletmişti. Hastaneye yapılan bu ziyarete, Efşin Ala ve Süheyl Mahmudi gibi ünlü şairler de katılmıştı.
İran’ın en ünlü kadın çağdaş şairlerinden olan ve söylediği klasik şiirler ile eski şiir gelenekleri yaşatmaya çalışan Simin Behbahani’nin gerçek adı Simin Halili idi. Şair, yazar ve Egdam gazetesinin müdürü Abbas Halili’in kızı olan Simin’in dedesi de İran meşrüte savaşının önde gelen isimlerinden Mirza Hüseyn Halili Tahrani’nin torunuydu. Simin Behbahani’nin büyük dedesi de şairdi ve Farsça ve Arapça şiirler söylüyordu.
Klasik şiir söylemeyi gençken başlayan Simin, söylediği değişik kafiyeli şiirle nedeni ile ”Gazel’in Nima’sı” (Nima Yuşic İran modern şiirin kurucusudur) lakabını almıştı. Söylediği gazeller genellikle sosyal ve insani duygular hakkındaydı.
Ayak İzi (1954), Çırağ (1955), Mermer (1961), Yeniden doğuş (1971), Ateş ve hızdan bir çizgi (1980), Erjen yaylası ( 1983), seçme şiirleri (1988), edebiyat ve sanat hakkında (1989), O adam yanımdaki adam (1990), çingene-aşk ve mektub (1993), Her zamankinden daha aşık gel (1993), Kalbimle ne aldım? (1996) özgürlüğa bir pencere (1995), şiir seçmeleri (2003), biri sanki (2005), Asla uyuma Kuroş ve Bizi dönem şiirleri (2011), Simin Behbahani’nin seçme şiirleri (2011), Simin Behbahani’nin eserleridir.
Kısa Biyografisi – Yazar: Tahereh Mirzayi
Simin Behabahani (20 Temmuz 1927 – 19 Ağustos 2014) Simin Behbahani kültürlü ve demokrat bir ailenin kızı olarak 1927 yılında Tahran’da doğdu. Babası Abba Halili şair, yazar ve Ikdam gazetesinin müdürü ve kurucusuydu aynı zamanda Farsça ve Arapça dillerinde şiir yazardı ve Firdevsi’nin Şehname (Bknz:http://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eehname) eserinin 1100 beytini Arapça’ya çevirmişti. Simin İran’da Gazel kadını anlamına gelen ‘Gazel banu’ lakaplandırılmıştı. Bu sadece gazel yazdigi icin degildi tabii, Simin’in Farsça şiirinin ölçülerine ve kalıplarına hakimiyetinden, yeni ölçüler yaratmasından dolayıydı bu aynı zamanda çağdaş İran şiiri adına yeni bir devrimdi. Simin eski ve klasik şiirdeki olan ölçüler ve yazınları yeni içeriklerle ve ölçülerle modernleştirip, yepyeni yaratıcı bir şiir akımı sunmuştu. Aynı zamanda Nimaye Gazel adlandırıldı.(Nima yusic Iran çağdaş edebiyatın yaratıcısı ve öncüsüdür) Nimaye gazel, gazelin yeni devrimcisi demektir.
Simin 1999 ve 2002 yılında edebiyat Nobel ödülü adayı olmuştu.
Simin aynı zamanda Füruğ Ferruhzad’ınn yakın arkadaşı ve Füruğ’un kuşağından olan son hatıraydı… bu yüce ağacın son yaprağı… Füruğ’un yanında huzurla olmasını diliyor, saygıyla eğiliyoruz.
