Charlie Chaplin (1889 – 1977)

Charlie Chaplin / 16 Nisan 1889 – 25 Aralık 1977 (Ölüm son komedi sahnesidir, saygı ile anıyoruz..)

Charlie Chaplin – Charlot’tan

Üzgünüm.

Ama ben imparator olmak istemiyorum. Bu benim işim değil. Kimseye hükmetmek ya da boyun eğdirmek istemiyorum.

Elimden gelirse , herkese yardım etmek isterim : yahudi olan, olmayan,zenci veya beyaz… Hepimiz karşımızdakine yardım etmek isteriz. İnsanların yapısı böyledir.Biz birbirimizin mutluluğu için yaşamayı isteriz, kötülüğü için değil. Birbirimizden nefret etmek ve hor görmek istemeyiz. Bu dünyada herkese yetecek yer var. Ve toprak hepimizin ihtiyacını karşılayacak kadar bereketlidir.
Hayatın bize çizdiği yol, özgürlük ve güzelliklerle dolu olabilir, ama biz bu yolu yitirdik. Hırs insanların ruhunu zehirledi, dünyayı bir nefret çemberine aldı, hepimizi kaz adımlarıyla sefaletin ve kanın içine sürekledi. Hızımızı arttırdık ama bunun tutsağı olduk.Bolluk getiren makineleşme bizi yoksul kıldı. Edindiğimiz bilgiler bizi alaycı yaptı ; zekamız ise katı ve acımasız. Çok fazla düşünüyoruz ama çok az hissediyoruz. Makineleşmeden çok insanlığa muhtacız… Zekadan çok iyilik ve anlayışa muhtacız…

Bu değerler olmadan hayat korkunç olur, her şeyimizi yitiririz. Uçaklar ve radyo bizleri birbirimize yakınlaştırdı. Bu buluşların var oluş nedeni, doğaları gereğiş, insanın içindeki iyiliği ortaya çıkarmak, evrensel kardeşliği oluşturmak ve hepimizin birleşmesini sağlamktır. Şu anda bile sesim dünyadaki milyonlar insana, acı çeken milyonlarca kadın, erkek ve küçük çocuğa, suçsuz insanları hapse atan, işkence eden bir sistemin kurbanlarına ulaşıyor.

Beni işitenlere şunu söylemek istiyorum : “Umutsuzluğa kapılmayın.” Üstümüze çöken bela,vahşi bir hırsın insanlığın gelişmesinden korkanların duyduğu acının bir sonucudur.

İnsanlardaki bu nefret duygusu geçecek ve diktatörler ölcektir. Ve halktan aldıkları güç, yine halkın eline geçecektir. Son insan ölene kadar özgürlük asla yok olmayacaktır. Askerler !!! Kendinizi bu vahşilere teslim etmeyin.Sizleri hakir gören ve esir eden, hayatlarınızı yönetmeye çalışan, ne yapmanız, ne düşünmeniz, ne hissetmeniz gerektiğini size emredenlere ; sizleri bir hayvan terbiye eder gibi şartlandırıp topun ağzına sürenlere boyun eğmeyin.Bu doğa dışı adamlara boyun eğmeyin, makine kafalı, makine kalpli bu adamlara.

Sizler birer makine değilsiniz ! Sizler hayvan değilsiniz! Sizler insansınız ! Kalbiniz insanlık sevgisiyle dolup taşmaktadır! Nefret etmeyin! Yalnızca sevilmeyenler nefret eder… Sevilmeyenler ve doğaya aykırı olanlar.

Askerler ! Kölelik uğruna savaşmayın! Özgürlük için savaşın! St Luke’un İncil’nin on yedinci bölümünde şunlar yazılıdır : ” Cennet insanların içindedir. Tek bir insanın yada bir zümrenin değil, tüm insanların içinde,sizin içinizdedir.

Güce siz insanlar sahipsiniz. Makineleri yapacak güce, mutluluğu yaratacak güce. Bu hayatı özgür ve güzel kılacak güce sizler sahipsiniz. Bu hayatı olanğanüstü bir maceraya çevirecek olan yine sizlersiniz. Öyleyse, demokrasi adına haydi gücümüzü kullanalım.

Haydi birleşelim ! Yeni bir dünya için savaşalım, insanca bir dünya için… Herkese çalışma şansı verecek , gençlere gelecek , yaşlılara güvenlik sağlyacak bir dünya için savaşalım. Zalimler de böyle sözler vererek iktidara geldiler.Ama yalan söylediler! Sözlerini tutmuyorlar. Hiç bir zamanda tutmayacaklar! Diktatörler kendilerini özgürleştirirler ama halkı esarete mahkum ederler.

Haydi, şimdi bu sözleri tutmak için savaşalım. Dünyayı özgürleştirmek için savaşalım, ulusal sınırlar olmadan yaşayabilmek için, hırstan nefretten ve hoşgörüsüzlükden kendimizi arındırmak için… Sağduyulu bir dünya için savaşalım. Bilimin ve gelişmenin bütün insanlığa mutluluk getireceği bir dünya için savaşalım.

________
“Tanrı ruhunu affetsin” diyen papaza cevabı ; Neden olmasın? Ne de olsa kendi malı.

________

“Beni anladıkları için, seni anlamadıkları için alkışlıyorlar.”
Albert Einstein’a söylediği söz.

Biyografisi

Charlie Chaplin
İngiliz sinema yönetmeni, oyuncusu ve yazar
Doğum	16 Nisan 1889(1889-04-16) Londra, İngiltere
Ölüm	25 Aralık 1977 (88 yaşında) Vevey, İsviçre
Meslek	Yönetmen, oyuncu ve yazar

Charlie Chaplin (d. 16 Nisan 1889 – 25 Aralık 1977), İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu ve yazar. Asıl adı Charles Spencer Chaplin olmakla beraber, yarattığı “Şarlo” (Charlot) karakteri ile özdeşleşti ve öyle anıldı.

Londra’nın fakir bölgelerinden birinde doğup büyüyen Chaplin, 1913′ te gittiği ABD’de sinemaya başlamıştı. 1914’teki ilk filmi Making A Living ‘in ardından çekilen Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan “Şarlo” tiplemesini yarattı. Takip eden yıllar içinde aralarında The Immigrant (1917), The Adventurer (1917) gibi ünlü filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynayarak yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle dünya çapında görülmemiş bir üne kavuştu. 1918 yılında çektiği A Dog’s Life filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D. W. Griffith ile birlikte kurdukları United Artists film şirketinin ortağı olduktan sonra Altına Hücum, Şehir Işıkları, Büyük Diktatör, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Işıkları gibi başyapıtlara imza attı.

Filmlerinde dönem koşulları için imkânsız görülebilen mizansenlere, koreografilere ve akrobatik hareketlere yer veren Chaplin, komedi sinemasının bütün örneklerini sonuna kadar korumakla birlikte, heyecanın ve hareketin asgari düzeye çekildiği sahnelerinde ise dramatik yapısını sergileyebilmiştir. Popülist yaklaşımlara, hiçbir zaman benimsemediği bazı yönetim biçimlerine ve teknolojiye yönelik ağır eleştirilerini ise yine bu komedi tarzının içinde eritmiş ve sessizce seyirciye ulaştırmayı bilmiştir.

Yarattığı ‘modern palyaço’ Şarlo ile dünya üzerinde filmlerinin gösterildiği her ülkede insanların hayranlığını toplamasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle bu ülkede kendisine yönelik olarak başlatılan karalama kampanyası; kendisinden bir hayli genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmelediği sahne ve son olarak Altına Hücum filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması gibi olayların etkisiyle Chaplin’in ABD’ye girmesi yasaklandı. Bunun üzerine karısı ve çocuklarıyla birlikte hayatının sonuna kadar yaşayacağı İsviçre’ye yerleşen Chaplin, ancak 1972 yılında Oskar Özel Ödülü’nü almak için yıllar sonra ABD’ye geri döndü. Takip eden yılda City Lights adlı filme bir kez daha Oscar ödülünü kazanmıştır. 1975 yılında 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görülmüştür.

İlk Yıllar

Rehabilitasyon merkezinden çıktıktan kısa bir süre sonra Hannah’ nın hastalığı yeniden nüksedince çocuklar bu sefer genel olarak workhouse olarak adlandırılan ve oldukça kötü koşulları ile bilinen bakımevlerinden birine yollandılar. Londra’nın doğusundaki Lambert adlı bölgede bulunan bu bakımevindeki günler annesi ve kardeşinden ayrı kalan ve yaşı bir hayli küçük olan Charlie için hayli güç geçmişti. Chaplin’ in Walworth ve Lambert’te geçirdiği bu yoksulluk günleri onda derin izler bırakacak ve ileriki yıllarda filmlerinde seçtiği mekân ve konularda sık sık kendini gösterecekti.

Sydney ve Charlie daha sonra aileden gelme yetenek ve alışkanlığın da etkisiyle tiyatrolarda ve müzikhollerde çalışmaya başladılar. Chaplin ciddi anlamdaki ilk sahne tecrübesini The Eight Lancashire Lads adlı grupta çalışırken yaşadı.

Hannah çocukları tarafından ABD’ye getirildikten yedi yıl sonra 1928’de Hollywood’da yaşamını yitirdi. Babaları farklı olan Charlie ve Sydney’in, anneleri Hannah üzerinden 1901 doğumlu Wheeler Dryden adlı bir kardeşleri daha vardı. Dryden, annesinin ruhsal rahatsızlıkları nedeniyle babası tarafından Hannah’ dan uzak tutulmuş ve Kanada’da yetiştirilmişti. 1920 ortalarında annesini görmek için ABD’ye giden Dryden, daha sonraları kardeşleri ile film projelerinde çalışmış ve Chaplin’in asistanlığını yapmıştır.

Amerika

Öncülüğü

Chaplin 1916’da Mutual film şirketiyle (Mutual Film Corporation) bir seri komedi yapımı için anlaştı. On sekiz aylık süreçte on iki film ürettiği bu dönemde yaptığı filmler, sinemanın en etkili komedi filmleri arasında yerini almıştır. Chaplin daha sonra Mutual ile geçirdiği dönemin kariyerindeki en mutlu dönem olduğunu söylemiştir.

1918’de Mutual ile anlaşmalarının sona ermesi üzerine Chaplin kendi film şirketini kurdu. Kendi şirketiyle çektiği filmlerden bazıları şunlardır: A Dog’s Life (1918), Pay Day (1922), Shoulder Arms (1918), The Pilgrim (1923), The Kid (1921), A Woman of Paris (1923), The Gold Rush (1925), ve The Circus (1928). Sesli film döneminden sonra kendisinin en büyük filmi kabul edilen City Lights (Şehir Işıkları) (1931) filmini yaptı.

Politik Düşüncesi

Chaplin, filmlerinde her zaman sol görüşe sempati duyduğunu hissettirmiştir. Sessiz filmlerinde Büyük Depresyon yer vererek yoksuluğa karşılık Tramp’ın kötü yönetim politikasına gönderme yapmıştır. Modern Times filminde işçilerin ve fakir halkın kötü durumlarına dikkat çekmiştir. Büyük Diktatör filmiyle Nazi Almanyasını çok sert biçimde eleştirmiştir ve o dönem ABD resmi olarak Almanya ile hala barış içinde olması filmin ABD’de Chaplin’e karşı karalama kampanyası başlatılmasına neden olmuştur.

Filmlerinde Kullandığı Teknikler

Chaplin, hayallerinin ve yaratıcılığının sezgisel boyutta düşünüpte oluşturduğu tüm filmlerin sinema dünyasına yeni heyecanlar katmıştır. Hiçbir zaman ekranın tamamen kapanmasına biranda izin vermemeyi geliştirdi. Filmlerinde diyalogları yazılı olarak farklı bir ekrana geçiş yaparak gösteriyordu ancak teknolojik gelişmelerden yararlanıp bu işin de üstesinden gelmeyi başardı.

Ölümü

Chaplin’in sağlam duruşu 1960’lardan sonra yavaş yavaş bozulmaya başlamıştı, onunla iletişim kurmak güçleşmeye başlamıştı. 1977’de tekerlekli sandalye ile hayatını devam ettiriyordu. Chaplin 1977’in Noel’inde İsviçre’de uykusunda hayata veda etti. 1 Mart 1978’de naaşı küçük bir isviçreli grup tarafından fidye istenmek üzere kaçırılmaya kalkışıldıysa da hırsızlar amaçlarına ulaşamadan yakalandı. Chaplin’in naaşı 11 hafta sonra Lake Geneva (Geneva Gölü)’ünde 1,8 metre suyun altından çıkartılıp tekrar mezarına defnedildi.

Filmleri

Keystone Studios (1914) Making A Living, 2 Şubat Kid Auto Races in Venice, 7 Şubat Mabel’s Strange Predicament, 9 Şubat Between Showers, 15 Şubat A Film Johnnie, 2 Mart Tango Tangles, 9 Mart His Favourite Pastime, 16 Mart Cruel, Cruel Love, 26 Mart The Star Boarder, 4 Nisan Mabel at the Wheel, 18 Nisan Twenty Minutes of Love, 20 Nisan Caught in a Cabaret, 27 Nisan Caught in the Rain, 4 Mayıs A Busy Day, 7 Mayıs The Fatal Mallet, 1 Haziran Her Friend The Bandit, 4 Haziran The Knockout, 11 Haziran Mabel’s Busy Day, 13 Haziran Mabel’s Married Life, 20 Haziran Laughing Gas, 9 Temmuz The Property Man, 1 Ağustos Face on the Bar Room Floor, 10 Ağustos Recreation, 13 Ağustos The Masquerader, 27 Ağustos His New Profession, 31 Ağustos The Rounders, 7 Eylül Charlie Chaplin 1900-1910 The New Janitor, 14 Eylül Those Love Pangs, 10 Ekim Dough and Dynamite, 26 Ekim Gentlemen of Nerve, 29 Ekim His Musical Career, 7 Kasım His Trysting Place, 9 Kasım Tillie’s Punctured Romance, 14 Kasım Getting Acquainted, 5 Aralık His Prehistoric Past, 7 Aralık Essanay Studios (1915) His New Job, 1 Şubat A Night Out, 15 Şubat The Champion, 11 Mart In the Park, 18 Mart A Jitney Elopement, 1 Nisan The Tramp, 11 Nisan By the Sea, 29 Nisan His Regeneration, 7 Mayıs (Bu filmde Chaplin’in sadece küçük bir rolü vardır.) Work, 21 Haziran A Woman, 12 Temmuz The Bank, 9 Ağustos Shanghaied, 4 Ekim A Night in the Show, 20 Kasım Burlesque on Carmen, 18 Aralık 1916 Police, 27 Mayıs 1918 Chase Me Charlie, 8 Nisan (Chaplin’in Essenay’deki filmlerinden seçme sahneler) Triple Trouble, 11 Ağustos

Mutual Film Corporation(1916-1917) 1916 The Floorwalker, 15 Mayıs The Fireman, 12 Haziran The Vagabond, 10 Temmuz One A.M., 7 Ağustos The Count, 4 Eylül The Pawnshop, 2 Ekim Behind the Screen, 13 Kasım The Rink, 4 Aralık 1917 Easy Street, 22 Ocak The Cure, 16 Nisan The Immigrant, 17 Haziran The Adventurer, 22 Kasım The Kid filminde First National (1918-1923) [değiştir] 1918 A Dog’s Life, 14 Nisan 1918 The Bond, 29 Eylül 1918 Shoulder Arms, 20 Ekim 1918 1919 Sunnyside, 15 Haziran 1919 A Day’s Pleasure, 15 Aralık 1919 The Professor, Tamamlanmadı. 1921 The Kid, 6 Şubat 1921 The Idle Class, 25 Eylül 1921 1922 Pay Day, 2 Nisan 1922 Nice and Friendly 1923 The Pilgrim, 26 Şubat 1923

United Artists (1923-1952) 1923 A Woman of Paris, 26 Eylül 1923 (cameo) 1925 The Gold Rush (Altına Hücum), 26 Haziran 1925 1928 The Circus (Sirk), 6 Ocak 1928 1931 City Lights (Şehir Işıkları), 6 Şubat 1931 1936 Modern Times (Modern Zamanlar), 5 Şubat 1936 1940 The Great Dictator (Büyük Diktatör), 15 Ekim 1940 1942 The Gold Rush (Altına Hücum), 19 Mayıs 1942 (Filmin sesli versiyonudur. Müzikler düzenlenmiş ve Chaplin hikâye anlatıcısı olarak sesini eklemiştir.) 1947 Monsieur Verdoux, 11 Nisan 1947 1952 Sahne Işıkları (Limelight), 16 Ekim 1952 ayrıca Charlie Chaplin Carnival (1938) Charlie Chaplin Cavalcade (1938) Charlie Chaplin Festival (1938) British Productions (1957-1967) 1957 A King in New York, 12 Eylül 1957 1959 The Chaplin Revue, 1959 (First National’dayken çekilen A Dog’s Life, Shoulder Arms ve The Pilgrim filmleri Chaplin tarafından elden geçirilip bir araya getirildi. Chaplin bunda filmlerle ilgili kısa bilgiler verir. ) 1967 A Countess from Hong Kong, 5 Ocak 1967 (cameo) Paulette Goddard ve Charlie Chaplin, The Great Dictator’da

Kitapları