An gelir, Attilâ İlhan ölür… / 1925-2005

Başarı yalnız yetenek değil disiplin özveri, bağımsız ve ödünsüz bir kişilik, içten bir yurt sevgisi gerektirir. Ancak o zaman, gerçek ve hak edilmiş bir başarı olur.

ATTİLÂ İLHAN

Edebiyat ve sinema alanında pek çok yeniliğin ilk uygulayıcısı olan usta şair bundan tam 6 yıl önce hayata veda etmişti…     

Geçirdiği kalp krizi sonucu 80 yaşında yaşamını yitiren Türk edebiyatının usta kalemi Attila İlhan ölümünün 4’üncü yılında mezarı başında anılıyor. Ölümünün üzerinden tam 6 yıl geçen, şair, roman yazarı, gazeteci, eleştirmen Attila İlhan, vefatının 6’üncü yılında Attilâ İlhan Bilim, Sanat ve Kültür  Vakfı’nın düzenleyeceği bir törenle anılacak.

Türk edebiyatında şiirleri en çok dillerde dolaşan şairlerden biri olan Attilá İlhan’ın bugün ölüm yıldönümü. Türkiye’de yapılan hemen her tartışmada adı geçti, edebiyat ve sinema alanında pek çok yeniliğin ilk uygulayıcısı olan usta şairi: altı sene önce bugün, kalp krizi sonucu yitirdik. Nice öksüz kelime onun dokunuşuyla hayat bulmuştu. Gerek konuşmasıyla, gerekse yazdıklarıyla ülkem insanına ideal şair ve insan profilini çizdi. Öylesine bir miras bıraktı ki ardında, her şiiri yağmur olup toprağa yağacaktır.

Attilâ İlhan büyük bir şair olmanın yanında, bir düşünür ve gerçek bir Türk aydını, Kemalist devrimin öncü neferiydi. Kendisininde dediği gibi, “Türkiye’yi koruyacak, kutaracak olan yol, Mustafa Kemâl’in yoludur. Parola VATAN işareti NAMUS‘tur”.

Dik duruşuyla, ‘Dip dalgası’nın öncüsüydü. Zorlu yılların yazarı, şairiydi. Batıcı, tanzimatçı, mandacılara inat hep ATATÜRK Türkiye’sinden yana oldu. Mustafa Kemâl ATATÜRK’ü en iyi anlamış, yorumlamış bir yazardı. Özellikle Milli Mücadele Tarihi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait bilgisi engindi. Bir aydın olarak olaylara bakış açısı ve geleceğe dahil öngörüsü yüksekti. ‘Gelecek’ dediği dalga 2007 Cumhuriyet Mitingleri’yle gelmişti. Ölümünden 2 yıl sonra. İşte Devrimci öngörüsü! Ve dalgalar Türkiye Gençlik Birliği (TGB) ile devam etti. Şuan o dalgalar, devrimin dalgaları Avrupa’ya ulaştı! TGB Almanya olarak.

Kimileri sadece ölür, biz ise onun bedenini kaybettik, ama fikirleri ve bizlere bıraktığı eserleriyle hala yolumuzu aydınlatmaya devam ediyor.

Şiirleriyle, romanlarıyla, kitap ve yazılarıyla biz gençlerin dünyaya ve Türkiye’ye farklı bir gözle bakmamızı sağlayan aydınımızı saygıyla anıyorum. Elbette şiirleriyle ve fikirleriyle sonsuza dek aramızda yaşayacak.

(Ümit Doğancı’nın demecinden düzenleme)

Usta Şairin Hayatı : Esas adı Attila Hamdi İlhan, 15 Haziran 1925’te Menemen’de doğdu. İlk ve orta eğitiminin büyük bir bölümünü İzmir ve babasının işi dolayısıyla gittikleri farklı kentlerde tamamladı.

16’sında hapisle tanıştı : İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfındayken mektuplaştığı bir kıza Nazım Hikmet şiiri göndermesi nedeniyle 1941’de tutuklandı ve okuldan uzaklaştırıldı. Üç hafta gözetim altında kaldı. İki ay hapiste yattı.

Öğrenime devam edemez : Türkiye’nin hiçbir yerinde okuyamayacağına dair bir belge verilince, eğitim hayatına ara vermek zorunda kaldı. Danıştay kararıyla, 1944 yılında okuma hakkını tekrar kazandı ve İstanbul Işık Lisesi’ne yazıldı.

Chp Şiir armağanında ikincilik ödülünü kazandı : Lise son sınıftayken amcasının kendisinden habersiz katıldığı CHP Şiir Armağanı’nda Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle ikincilik ödülünü kazandı. 1946’ta mezun oldu.

İlk Şiir Bulvar : İstanbul Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Üniversite yıllarında Yığın ve Gün gibi dergilerde ilk şiirleri yayınlanmaya başladı. 1948’de ilk şiir kitabı Duvar’ı yayınladı.

Polisle başı hep dertte : 1949 yılında, üniversite ikinci sınıftayken Paris’e gitti. Fransız toplumu ve orada bulunduğu çevreye ilişkin gözlemleri daha sonraki eserlerinde yer alan birçok karakter ve olaya temel oluşturmuştur. Türkiye’ye geri dönüşünde sıklıkla başı polisle derde girdi. Bir kaç kez gözaltına alındı.

1950’li yıllarda adını duyurdu : 1951 yılında Gerçek Gazetesi’nde bir yazısından dolayı kovuşturmaya uğrayınca tekrar Paris’e gitti. Fransa’daki bu dönem Attilâ İlhan’ın Fransızcayı ve Marksizm’i öğrendiği yıllardır. 1950’li yılları İstanbul – İzmir – Paris üçgeni içerisinde geçiren Attilâ İlhan, bu dönemde ismini Türkiye çapında duyurmaya başladı.

15’e yakın senaryo yazdı : Yurda döndükten sonra, Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Ancak son sınıfta gazeteciliğe başlamasıyla beraber öğrenimini yarıda bıraktı. Sinemayla olan ilişkisi, yine bu dönemde, 1953’te Vatan Gazetesi’nde sinema eleştirileri yazmasıyla başlar. 1957’de askerliğini yaptıktan sonra sinema çalışmalarına ağırlık verdi. Ali Kaptanoğlu adıyla 15’e yakın senaryo yazdı.

‘Yasak Sevişmek’ ve ‘Aynanın İçindekiler’: 1960’ta Paris’e geri döndü fakat babasının ölmesiyle birlikte İzmir’e dönüş yapmak zorunda kaldı. Sekiz yıl İzmir’de kaldığı dönemde, Demokrat İzmir gazetesinin başyazarlığını ve genel yayın yönetmenliğini yürüttü. Aynı yıllarda, şiir kitabı olarak Yasak Sevişmek ve Aynanın İçindekiler serisinden Bıçağın Ucu yayınlandı. 1968’te evlendi, 15 yıl evli kaldı.

İstanbul’a yerleşti: 1973’te Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını üstlenerek Ankara’ya taşındı. Sırtlan Payı ve Yaraya Tuz Basmak’ı Ankara’da yazdı. 81’e kadar Ankara’da kalan yazar Fena Halde Leman adlı romanını tamamladıktan sonra İstanbul’a yerleşti.

‘Kartallar Yüksek Uçar’ ve ‘Yarın Artık Bugündür’:İstanbul’da gazetecilik serüveni Milliyet ve Gelişim Yayınları ile devam etti. Bir süre Güneş Gazetesi’nde yazan Attilâ İlhan, 1993 -1996 yılları arasında Meydan Gazetesi’nde yazmaya devam etti.

Senaryo yazmaya geri dönüş : 1996 yılından beri köşe yazılarını Cumhuriyet Gazetesi’nde sürdürmekteydi. 1970’lerde Türkiye’de televizyon yayınlarının başlaması ve geniş kitlelere ulaşmasıyla beraber Attilâ İlhan da senaryo yazmaya geri dönüş yaptı. Sekiz Sütuna Manşet, Kartallar Yüksek Uçar ve Yarın Artık Bugündür senaryosunu yazdığı dizilerdi.

En uzun süren program : TRT’deki ‘Attilá İlhan’la Sohbetler’ programı, en uzun süren program unvanını kazandı. Program 2004 yılında yayından kaldırıldı.

2005’de veda etti : 11 Ekim 2005’te İstanbul’daki evinde geçirdiği ikinci kalp krizi sonucu hayata veda ettiğinde 80 yaşındaydı.

An Gelir

an gelir
paldır küldür yıkılır bulutlar
gökyüzünde anlaşılmaz bir heybet
o eski heyecan ölür
an gelir biter muhabbet
şarkılar susar heves kalmaz
şatârâbân ölür

şarabın gazabından kork
çünkü fena kırmızıdır
kan tutar / tutan ölür
sokaklar kuşatılmış
karakollar taranır
yağmurda bir militan ölür

an gelir
ömrünün hırsızıdır
her ölen pişman ölür
hep yanlış anlaşılmıştır
hayalleri yasaklanmış
an gelir şimşek yalar
masmavi dehşetiyle siyaset meydanını
direkler çatırdar yalnızlıktan
sehpada pir sultan ölür

son umut kırılmıştır
kaf dağı’nın ardındaki
ne selam artık ne sabah
kimseler bilmez nerdeler
namlı masal sevdalıları
evvel zaman içinde
kalbur saman ölür
kubbelerde uğuldar bâkî
çeşmelerden akar sinan
an gelir
-lâ ilâhe illallah-
kanunî süleyman ölür

görünmez bir mezarlıktır zaman
şairler dolaşır saf saf
tenhalarında şiir söyleyerek
kim duysa / korkudan ölür
-tahrip gücü yüksek-
saatlı bir bombadır patlar
an gelir
attilâ ilhan ölür..

Attilâ İlhan
Doğum	15 Haziran 1925 İzmir
Ölüm	11 Ekim 2005 (80 yaşında) İstanbul
Meslek	Şair, roman ve deneme yazarı, gazeteci, eleştirmen
Dönem	20. yüzyıl
Tür	Roman, şiir
Konu	Toplum ve edebiyatın etkileşimi
Akım	Toplumcu gerçekçilik
İlk eseri	Duvar, 1948

Attilâ İlhan (d. 15 Haziran 1925 – ö. 11 Ekim 2005), Türk şair, romancı, denemeci, gazeteci ve eleştirmen. Entelektüel çalışmalarıyla Türk edebiyat ve düşünce dünyasına önemli katkıları olmuş bir aydındır.

Hayatı

15 Haziran 1925’te Menemen’de doğdu. Tam ismi, Attilâ Hamdi İlhan’dır. İlk ve orta eğitiminin büyük bir bölümünü İzmir ve babasının işi dolayısıyla gittikleri farklı bölgelerde tamamladı. İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfındayken mektuplaştığı bir kıza yazdığı Nazım Hikmet şiirleriyle yakalanmasıyla 1941 Şubat’ında, 16 yaşındayken tutuklandı ve okuldan uzaklaştırıldı. Üç hafta gözetim altında kaldı. İki ay hapiste yattı. Türkiye’nin hiçbir yerinde okuyamayacağına dair bir belge verilince, eğitim hayatına ara vermek zorunda kaldı. Danıştay kararıyla, 1944 yılında okuma hakkını tekrar kazandı ve İstanbul Işık Lisesi’ne yazıldı. Lise son sınıftayken amcasının kendisinden habersiz katıldığı CHP Şiir Armağanı’nda Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle ikincilik ödülünü pek çok ünlü şairi geride bırakarak aldı. 1946’ta mezun oldu. İstanbul Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Üniversite hayatının başarılı geçen yıllarında Yığın ve Gün gibi dergilerde ilk şiirleri yayımlanmaya başladı. 1948’de ilk şiir kitabı Duvar’ı kendi imkânlarıyla yayımladı.

Paris yılları

1948 yılında, üniversite ikinci sınıftayken Nâzım Hikmet’i kurtarma hareketine katılmak üzere ilk kez Paris’e gitti. Bu harekette aktif rol oynadı. Fransız toplumu ve orada bulunduğu çevreye ilişkin gözlemleri daha sonraki eserlerinde yer alan birçok karakter ve olaya temel oluşturmuştur. Türkiye’ye geri dönüşünde başı sık sık polisle derde girdi. Sansaryan Han’daki sorgulamalar ölüm, tehlike, gerilim temalarının işlendiği eserlerinde önemli rol oynamıştır. Şair bu gerilim havasını ilk şiirlerinde olmasa da özellikle Bela Çiçeği gibi kitaplarında eski günlerini yad ettiği ya da eleştirdiği şiirlerini yayımladı. Birkaç kez gözaltına alındı.

İstanbul – İzmir – Paris üçgeni

1951 yılında Gerçek gazetesinde bir yazısından dolayı soruşturmaya uğrayınca Paris’e tekrar gitti. Fransa’daki bu dönem, Attilâ İlhan’ın Fransızcayı ve Marksizmi öğrendiği yıllardır. 1950’li yılları İstanbul – İzmir – Paris üçgeni içerisinde geçiren Attilâ İlhan, bu dönemde ismini yavaş yavaş Türkiye çapında duyurmaya başladı. Yurda döndükten sonra, Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Ancak son sınıfta gazeteciliğe başlamasıyla beraber öğrenimini yarıda bıraktı. Sinemayla olan ilişkisi, yine bu dönemde, 1953’te Vatan gazetesinde sinema eleştirileri yazmasıyla başlamıştır.

Sanatta Çok Yönlülük

1957’de gittiği Erzincan’da askerliğini yaptıktan sonra, tekrar İstanbul’a dönüş yapan Attilâ İlhan sinema çalışmalarına ağırlık verdi. Onbeşe yakın senaryoya Ali Kaptanoğlu adıyla imza attı. Sinemada aradığını bulamayınca, 1960’ta Paris’e geri döndü. Sosyalizmin geldiği aşamaları ve televizyonculuğu incelediği bu dönem, babasının ölmesiyle birlikte yazarın İzmir dönemini başlattı. Sekiz yıl İzmir’de kaldığı dönemde, Demokrat İzmir gazetesinin başyazarlığını ve genel yayın yönetmenliğini yürüttü. Aynı yıllarda, şiir kitabı olarak Yasak Sevişmek ve Aynanın İçindekiler dizisinden Bıçağın Ucu yayımlandı. 1968’de evlendi, 15 yıl evli kaldı.

İstanbul’a dönüş

1973’te Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını üstlenerek Ankara’ya taşındı. Sırtlan Payı ve Yaraya Tuz Basmak’ı Ankara’da yazdı. 1981’e kadar Ankara’da kalan yazar Fena Halde Leman adlı romanını tamamladıktan sonra İstanbul’a yerleşti. İstanbul’da gazetecilik serüveni Milliyet (2 Mart 1982 – 15 Kasım 1987) ve Gelişim Yayınları ile devam etti. Bir süre Güneş gazetesinde yazan Attilâ İlhan, 1993-1996 yılları arasında Meydan gazetesinde yazmaya devam etti. 1996 yılından 2005 yılına kadar köşe yazılarını Cumhuriyet gazetesi’nde sürdürdü. 1970’lerde Türkiye’de televizyon yayınlarının başlaması ve geniş kitlelere ulaşmasıyla beraber Attilâ İlhan da senaryo yazmaya geri dönüş yaptı.

Sekiz Sütuna Manşet, Kartallar Yüksek Uçar ve Yarın Artık Bugündür halk tarafından beğeniyle izlenilen diziler oldu.

İlk romanı Sokaktaki Adam yayımlandığında 10 roman yazmıştı. Bunlar hiç gün ışığına çıkmadı. Attilâ İlhan bunun sebebini bir söyleşide şöyle açıklıyor: “… birçok roman yazdım daha önceden. Ama neden yayınlamadım? Çok akıllıca bir sebebi vardı. Çünkü biliyorum ki yazarlar ilk romanlarında kendilerini anlatırlar. O da romancılık değildir. Günlük tutmaktır.” (Düşün, Haziran 1996).

Roman serüvenine başladığında döneminin diğer yazarları daha çok yerel ve kırsal olayları, kişileri işlerken Attilâ İlhan şehir insanını Türkiye’nin yakın dönem tarihini siyasal, ekonomik ve sosyal yanlarıyla ele alan bir yapı içerisinde işliyordu. Sadece İstanbul, İzmir gibi Türkiye’nin büyük şehirlerini, işlediği dönemin yaşam tarzını, ekonomik ve sosyal sorunlarını kahramanlarının gözüyle yansıtmakla yetinmiyor; aynı zamanda, batı kültürünün Türkiye’ye ne şekilde yansıdığını, olumlu ve olumsuz etkilerini, çizdiği karakterlerle ve Avrupa’daki şehirlerle örtüşen bir yapı içerisinde irdeliyordu.

Hazırlık ve Arayış Dönemi

Romanda ‘hazırlık ve arayış dönemi’ diye nitelendirilebilecek dönemde, yayımladığı Sokaktaki Adam ve Zenciler Birbirine Benzemez’de yazarın Paris’te yaşadığı yıllara ait deneyimlerinin ve gözlemlerinin karakterlere yansıdığı görülür. Yazıldığı yıllarda Türkiye’deki batılılaşma uğruna toplumdan kopan kişilerin bocalamaları Sokaktaki Adam’da ele alınırken, Zenciler Birbirine Benzemez’de Avrupa’da komünist ve anti-komünist mültecilerle karşılaşan, hayal kırıklığına uğramış bir devrimci anlatılır. Her bölümün farklı bir karakterin ağzından aktarıldığı Sokaktaki Adam, Attilâ İlhan’ın edebiyatımıza getirdiği yeni bir söylem olarak alınabilir. Daha sonraki romanlarında da görüleceği gibi, diyalektik bir yaklaşımla işlenen olaylarda kahramanlar güçlü ve zayıf yanlarıyla okura ulaşır; birbirlerini suçlamaz ve okuyucuda önyargı oluşturmazlar. Attilâ İlhan, Zenciler Birbirine Benzemez için bakın neler diyor:” Kitap ‘soğuk savaş’ın en belalı döneminde yazıldı, yayınlandı. Çok ikircikli bir sorunu tartışıyordum. Romanın kahramanı, İstanbul’daki ve Paris’teki ‘solcu’ çevrelerle düşüp kalkıyor, bunlarla ilişkilerini ve tartışmalarını anlatıyordu, her şeyi olduğu gibi yazmak, romanın yayımlanmasından vazgeçmekle eşitti. Bu bakımdan, içeriğine hafif flu bir hava verdim.”

Romanın dilinin farklılığını ise yazıldığı dönem içerisinde yoğun Fransızca çalışmasına bağlayan yazar, bazı cümleleri Fransızca düşünüp Türkçe yazmıştır.

Olgunluk dönemi

Yazarın “olgunluk dönemi” diye tanımlanabilecek edebiyat süreci Kurtlar Sofrası ile başlar. Sokaktaki Adam’da ne istediğini değil, ne istemediğini bilen biri anlatılırken; Zenciler Birbirine Benzemez’de Mehmed-Ali istedikleri ile istemedikleri arasında mütereddit bir karakteri yansıtmaktadır. Oysa Kurtlar Sofrası’nda Mahmud ne istediğini çok iyi bilen bir karakteri çizer. Bu üç romanıyla Attilâ İlhan Türk aydınına farklı açılardan bakar, fikirlerini diyalektik-materyalist bir sentez içinde derleyerek Türkiye için bir sentez önerir- ki sonradan yazdığı yedi kitaplık Aynanın İçindekiler serisi de bu zemine oturmaktadır. Bıçağın Ucu, Sırtlan Payı, Yaraya Tuz Basmak, Dersaadet’te Sabah Ezanları, O Karanlıkta Biz, Allah’ın Süngüleri: Reis Paşa ve Gazi Paşa bu seriyi oluşturan romanlardır. Her romanda yer alan karakterler, Türkiye’nin tarihinde köşebaşlarını oluşturmuş dönemlere ayna tutan aydınlardır. Tarihi olaylar, politik ve sosyal dengelerle ele alınır. Birbirleriyle bağlantısı olan karakterlerden herbiri bir romanda ön plana çıkar ve olaylar onun gözlemleriyle aktarılır. Bu serinin bütünü irdelendiğinde yine, yazarın Türk aydınına yakın tarihimize bir bakma şansı tanıdığını ve kendi toplumcu-gerçekçi bakış açısıyla önergeler sunduğu görülür.

Ölümü

Attilâ İlhan ilk kalp krizini 1985 yılında geçirdi. Bu tarihten sonra kardiyolojik sorunları devam eden İlhan’ın 2004’ten itibaren sağlık durumu daha da bozuldu. 11 Ekim 2005’te İstanbul’daki evinde geçirdiği ikinci kalp krizi sonucu hayata veda ettiğinde 80 yaşındaydı.

2003 Sertel Demokrasi Ödülü’ne layık görülmüştür. 1946 CHP Şiir Yarışması İkinciliği 1974 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü tutuklunun Günlüğü ile 1975 Yunus Nadi Roman Armağanı Sırtlan Payı ile vefatından sonra 2007 yılında kurulan Attilâ İlhan Bilim Sanat Kültür Vakfı çalışmalarına devam etmektedir.

Eserleri

Televizyon dizileri

• Teleflaş / Kanal 6 (1991)
• Sekiz Sütuna Manşet (1982)
• Kartallar Yüksek Uçar (1983)
• Yarın Artık Bugündür (1986)
• Yıldızlar Gece Büyür (1992)

Müzik albümleri

• An Gelir / Kendi Sesinden Şiirleri (2006)

Romanları

• Sokaktaki Adam (1953)
• Zenciler Birbirine Benzemez (1957)
• Kurtlar Sofrası (1963)
• Aynanın İçindekiler serisi
• Bıçağın Ucu (1973)
• Sırtlan Payı (1974) Yunus Nadi Roman Armağanı
• Yaraya Tuz Basmak (1978)
• Dersaadet’te Sabah Ezanları (1981)
• O Karanlıkta Biz (1988)
• Allah’ın Süngüleri: Reis Paşa (2002)
• Gazi Paşa (2006)
• Fena Halde Leman (1980)
• Haco Hanım Vay (1984)
• O Sarışın Kurt (2007)

Şiirleri

Deneme-Anı

• Abbas Yolcu (1957)
• Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler (1985)
• Sosyalizm Asıl Şimdi (Ekim 2006 İş Bankası Yayınları)

Denemeler

• Hangi Sol (1970)
• Hangi Batı (1972)
• Hangi Seks (1976)
• Hangi Sağ (1980)
• Hangi Atatürk (1981)
• Hangi Edebiyat (1991)
• Hangi Laiklik (1995)
• Hangi Küreselleşme (1997)

Cumhuriyet söyleşileri

• Bir Sap Kırmızı Karanfil (1998)
• Ufkun Arkasını Görebilmek (1999)
• Sultan Galiyef – Avrasya`da Dolaşan Hayalet (2000)
• Dönek Bereketi (2002)
• Yıldız, Hilâl ve kalpak

Abbas Yolcu..

Kendi ülkesinde yasaklanan Nazım Hikmet şiirleriyle bezeli, 40′ların romantizmi eşliğinde aşk mektupları yazan şair ruhlu adam; sürgünün eşiğinde bir şair, Attila İlhan. Cezaevinden akıl hastahanesine, daha yaşı tutmazken sorar; bu “hangi sağ, hangi sol, hangi vatan, hangi edebiyat, hangi seks”?

1925 senesinin 16 Haziran gününde İzmir’in Menemen ilçesinde Muharrem Bedrettin Bey (Cumhuriyet’in ilanıyla Menemen Müdde-i Umumiliği’ne atandı ve kısa bir süre sonra evlendiği Emine Hanım ile burada tanıştı) ile Emine Memnune’nin oğulları olarak dünyaya gelen Attila Hamdi İlhan, çocukluğunu savcı olan babasının farklı illere atanmasıyla İzmir, Adana, Konya gibi yerlerde geçirdi. Liseye İzmir Atatürk Anadolu Lisesi’nde başlayan Attila, okulda, hayatında ilk defa aşk mektubu yazacağı bir kıza aşık oldu. Kendi cümleleriyle başladığı mektupları Nazım Hikmet Ran şiirleriyle bitiren Attila, mektuplarına cevap aldığı için mutluydu, ancak genç kızdan kopyaladığı Nazım Hikmet şiirlerinden ötürü ‘mektuplarını yakmasını’ rica etti. Mektupları saklamayı tercih eden genç kız, niyetsiz davranışların her zaman bir sonucu olacağı gerçeğinden habersiz, yapılan bir arama sonucunda Attila’nın gözaltına alınmasına sebep oldu. İş büyüdü, Attila, Karşıyaka Polis Karakolu’ndan İzmir Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü. 16 yaşındaki Attila, hücreye atılıp, günlerce sorgulandı. İki ay kaldığı hücrede, kendisi gibi ‘solcu’ bir kaç kişiyle arkadaşlık kuran ve Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve 142. maddeleriyle yargılanan genç adam, iş bilir avukatı sayesinde beraat ettiyse de, ‘sinir hastası’ sebebiyle Manisa Akıl Hastahanesi’ne yatırıldı. Burada da bir süre kalan Attila, tuhaftır, kendine Nazım Hikmet’le ilgili bir arkadaş edindi. Akıl hastahanesinden çıkan Attila’nın soruşturması nihayet sonuçlandı; eğitim hakkı tamamen elinden alınan genç adam, Türkiye sınırları içerisinde hiçbir okulda eğitim göremeyecekti. Bu karar üzerine savcı olan babası temyize başvurdu.

Hakkının elinden alınmasına rağmen İstanbul Boğaziçi Lisesi’ne başvuran İlhan Ailesi, Attila’yı ‘siyasi suçlu’ ve ‘komünist’ gerekçeleriyle kabul etmedi. Aile, kızları Çolpan ve Attila’yla, Adana’ya taşındı.

Sonuç, 1944′te geldi; okuma hakkını geri alan Attila, birinci sınıfını tamamlayamadığı liseyi İstanbul Işık Lisesi’nde bitirdi. O sıralarda şiirle içli dışlı olan Attila, yazmaya başladı. 1946 senesinde, yazdığı “Cebbaroğlu Mehemmed” adlı şiirini CHP Şiir Yarışması’na gönderen amcası, ikincilik ödülünü kazanan Attila’nın aiile içinde ‘şair’ olarak çağırılmasına sebep olacaktı.

Liseyi bitiren Attila, İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Ciddi anlamda şiir yazan genç adamın yazdıkları, Yeni Edebiyat Dergisi, Yığın ve Gün gibi dergilerde yayımlandı. Hatta bir şiirinin Suat Derviş tarafından övülmesi, Attila’yı daha da şevklendirdi. Bu zamanlarda, 100 kopyaya ulaşamayan ilk şiir kitabı “Duvar”ı yayımladı.

O sene, Attila için mühim bir dönem başladı. Nazım Hikmet’in yancısı olarak Fransa, Paris’e giden Attila, burada Sartre ve arkadaşlarına Nazım’ın öyküsünü anlattı. Fransız Komünist Partisi’ne üye olan Attila, her toplantıda Nazım hakkında konuşmalar yaptı. Marksizm bir yana, genç şair, yavaş yavaş bohem hayatına da sızdı. Sonradan şiirlerine konu olacak olan nice kadınları, Paris’te tanıdı Attila.
Uzunca bir süre Paris’te yaşadıktan sonra ülkesine dönen Attila, ‘devlet’ engeli ile karşılaştı. ‘Komünist’ gerekçesiyle sürekli gözaltına alınan Attila, ‘tabutluk’ denilen hücrelere atıldı, işkence gördü. Gayrettepe, Sansaryan Hanı’nda gerçekleşen bu işkenceler, İlhan’a “Tutuklunun Günlüğü”nü yazdırdı. Sansaryan Hanı’nda İlhan’ın hayatını etkileyen bir başka olay da ‘ispiyonculuk’tu. ‘Arkadaşlarını polise ispiyonladı’ söylentilerini yalanlayan İlhan’ın bir çok arkadaşı, hiç bir kanıt olmamasına rağmen ona sırt çevirdi.

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular
Yağmur giyerlerdi sonbaharla bir.
Azıcık okşasam sanki çocuktular,
Bir akşam korkudan gözleri sislenir.

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular
Böyle bir sevmek görülmemiştir.
Hayır, sanmayın ki beni unuttular.
Hâlâ ara sıra mektupları gelir.
Gerçek değildiler, birer umuttular
Eski bir şarkı, belki bir şiir

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular.
Yalnızlıklarımda elimden tuttular
Uzak fısıltıları içimi ürpertir.
Sanki gökyüzünde birer buluttular,
Nereye kayboldular şimdi kim bilir.

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular
Böyle bir sevmek görülmemiştir.

İstanbul’da Hukuk Fakültesi’ne devam eden Attila, son sınıfa geçince gazeteciliğe ilgi duyduğu için okulu bıraktı. Vatan Gazetesi’nde sinema eleştirmenliği yapmaya başlayan İlhan, 1953 senesinde “Sokaktaki Adam” adlı romanını yazdı. 1957 senesinde ikinci romanı olan “Zenciler Birbirine Benzemez”i yayımlayan İlhan, aynı sene Erzincan’da askerliğini yaptı.

Televizyon film/ diziler için senaryo yazmaya başlayan İlhan, “Kartallar Yüksek Uçar”ı yazdı. “Sekiz Sütuna Manşet” ve “Yarın Artık Bugündür” de oldukça beğenildi.

Şiirlerinden Seçme ;